Duyuru

Collapse
No announcement yet.

LPG'li araçlarda yanma ile ilgili bilinmesi gereken kavramlar

Collapse
This is a sticky topic.
X
X
 
  • Filtrele
  • Zaman
  • Göster
Hepsini Temizle
new posts

  • LPG'li araçlarda yanma ile ilgili bilinmesi gereken kavramlar

    Merhaba arkadaşlar. LPG ile ilgili konularda sorunların çözümü ve konuşulan detayların daha iyi anlaşılabilmesi için enjeksiyonlu bir motorun çalışma biçiminideki bazı kavramları yazarsak mantığının anlaşılması daha kolay olur diye düşünüyorum.


    +++ Lambda, AFR nedir?


    AFR ( Air-Fuel-Ratio) Türkçe: Hava-Yakıt Oranı’dır. Bu silindire yanma için bir birim yakıta karşılık kaç birim hava girdiğini gösterir. Örneğin 14.7 AFR demek, 1 birim yakıta 14.7 birim hava ile yanmanın gerçekleştiği anlamına gelir. Bu değer yükseldikçe yani karışımda hava oranı arttıkça biz karışım için “fakir”, hava oranı azaldıkça “zengin” tabirini kullanırız.




    Tabloda çeşitli yanma oranlarını ve ne gibi durumlar istendiği zaman (ekonomi, çevreci, güç) karışımın değiştirildiğini görüyoruz.
    Lambda ( λ ) ise bu oranın okuma değeridir. Oksijen sensörleri lambda hesabına göre çalışmaktadır. Bilimsel olarak benzin yakıtının en verimli ve çevreci şekilde yakıldığı değer 14.7 olarak belirlenmiştir. Bu değer stoich değer olarak seçilmiştir. Yani atık gazdaki oksijen miktarı ile lambda 1.00 değerini verdiğinde = 14.7 AFR karışımla benzin yanması gerçekleşmiş olmaktadır.
    Tabi bu LPG yakıtı için aynı değildir. Yakıt karakteristiğinden dolayı LPG lambda 1.00 değerini 15.5 AFR’de verir.


    +++ EGT nedir?


    EGT (Exhaust Gas Temperature) Eksoz gaz sıcaklığıdır. Yanma odasında yakıt yandıktan sonra karışıma göre egsoz duman sıcaklığı değişim gösterir. Bu değer bizim için neden önemlidir? Çünkü Egsoz gaz sıcaklığı fakir karışımda çok yükselmektedir, bu da bu gazı tahliye eden egsoz subaplarının erimesine yol açmaktadır. Zaten dikkat edilirse subapları eriyen araçların genelde hep egsoz subaplarının eridiği görülecektir.



    Open loop konusunda buna değineceğiz ancak burada da belirtmek isterim, lpgli araçlarda bu erimenin sebebi tamamen ayarsız çalışmadan dolayı fakir karışımdır. Yüksek yüklenmelerde fakir gerçekleşen yanma egsoz subaplarının erimesine sebep olmaktadır.


    +++ Katalitik Konvertör nedir?


    Katalitik konvertör ya da katalitik dönüştürücü, motorların egzozlarındaki (dışarı verdikleri gaz) çevreye zararlı maddeleri daha az zararlı maddelere dönüştüren aygıttır. Bu konvertör bir petek şeklinde egsoz çıkışında bulunur. İçindeki çeşitli elementler (platin, palladyum ya da rodyum) ile Karbonmonoksiti daha az zararlı ve çevrede dönüştürülebilir olan Karbondioksit gazına, son derece zehirli Azot oksit gazlarını ise Azot ve Oksijen’e ayırarak doğaya zarar vermememizi sağlar.



    Yeni nesil araçlarda bu konvertörün çıkışında da oksijen sensörü bulunmakta ve atık gazların durumunu ölçmektedir. Kat Konvertör işlemini yapamayacak hale geldiyse, aracınız arıza lambası yakacaktır.
    Katalitik Konvertör uzun ömürlü bir parçadır. Bir motor sağlıklı çalıştığı sürece çok uzun zaman sorun çıkarmaz. Bir sorun varsa bunun 2 sebebi vardır.

    İlki, aracın sürekli kısa mesafe kullanılması , kötü yakıt, yağ yakmasından dolayı çiğ yakıt veya yağ birikintilerinin bu etkin maddeleri pasifize etmesi, konvertörün hal değiştirmesidir.

    İkincisi ise ayarsız yanmadan dolayı oluşan yüksek EGT sıcaklığının katalitik konvertördeki bu etkin maddeleri eritmesi, kat konvertörün içinin erimesi, çatlaması veya kırılmasıdır.

    Ayarsız LPG’li araçlarda genelde 2. Durumu görürüz. Yine open-loopta değineceğimiz fakir karışımdan kaynaklanan yüksek EGT, subapları eritirken katalizörün içerisindeki bu elementleri de eritir.


    +++ Closed Loop nedir?


    Closed-loop sürüş, araçlarımızda kullanım sırasında tam gaz yüklenmediğimiz zaman oluşan durumdur. Aracımızın egsoz çıkışında bulunan oksijen sensörleri hava yakıt karışım oranını sürekli araç beynine (ECU) ya bildirir ve karışım sürekli LAMBDA = 1.00 oranında sabit tutulur. Bu oran benzinde 14.7 , LPG’de 15.5’e tekabül etmektedir.

    Closed loop sırasında psükürtülen yakıt fazla veya az ise araç beyni bunu oksijen sensöründen görerek enjeksiyon süresini arttırıp/kısaltarak düzeltir. Buna göre de LTFT (Uzun dönem yakıt düzelme verisi) ve STFT (Kısa dönem yakıt düzeltme verisi) kaydeder. LPG montaj ayarı closed loopta bozuksa araç bu kısımı yakıt düzeltme yaparak üstesinden gelebilir. Ancak ayar aşırı bozuk durumda olan araçlarda bu düzeltme %25’lere kadar varır. Bu noktadan sonra araç arıza ikaz lambası yakarak sürücüsünü uyarır.


    +++ Open loop nedir?


    Open-loop sürüş, araçlarımızda hızlanma veya tam güç gereksinimi olduğunuda motorumuzda oluşan durumdur. Motorumuz bu gibi anlarda oksijen sensörü ile yakıt düzeltme yapmaz ve karışımı zenginleştirir.

    Wideband Oksijen sensörü ile yaptığımız ölçümlere göre örneğin şu anda kullandığım atmosferik motorlu 3200cc v6 Touareg araç tam gazda 13.0AFR ile yanma gerçekleştirmektedir. Turbo şarjlı araçlar ise daha aşağıya inebilirler, A16LET motorlu 180 beygirlik Insignia, tam gazda hızlanırken 1.3 bar turbo basıncı ile overboost durumunda 11.5AFR ile yanma gerçekleştirmektedir.
    Bu durumlar mevcut iken araç oksijen sensörü ile okuma ve düzeltme yapmaz.



    İşte LPG montajında olayın koptuğu kısım buradadır. Bu kısım (tam gaz kısmı) ne yol ayarı ile ne de araç beyninin yakıt düzeltme verileri ile ölçülemediği için tam bir muamma olarak kalmaktadır. Genelde ayarsız olduğu çeşitli problemler yaşanır. Bu ayarsızlık çeşitli sebeplerde kaynaklanabilir : enjektör uçlarının küçük seçilmesi, regülatör basıncının düşük ayarlanması, map tablosunun düzgün kalibre edilmemesi gibi.

    Bu kısım Wideband oksijen sensörü ile ayrıca okunup ayarlandığı zaman ise LPG’de de motor benzinde yaşanan sağlıklı yanmayı gerçekleştirecek, bu durumlar yaşanmayacaktır. Kısacası suçlu yakıt değil, düzensiz çalışma.

    İlgili konu: http://www.insigniateam.com/forum/te...afr-ayar%C4%B1

    Saygılar.

  • #2
    Ahmet ellerine sağlık..Ilgili arkadaslar icin guzel bir baslik olmus.Umarim lpg ile ilgili birnebze ezbere konusulmasini engeller


    - INSIGNIA 1.6T 180HP SEDAN COSMO + FLEXİ
    - ASTRA 1.4T 170HP HATCHBACK SPORT
    - AUDI Q5 2.0TDI 190HP QUATTRO SLINE

    Yorum


    • #3
      Süper bilgiler Ellerine sağlık. Çok faydalı donanımlar bunlar Lpg kullanıcıları için.
      1.6 CDTI 136Hp Otomatik Cosmo/ Carbon Flash Black / UV Kaput Koruma Filmi / Boya Koruma
      Flexride Şasi/ Çevre görüş 2 + Opel Eye/ Stil Paket(19"J+Deri Döşeme+Isıtmalı Koltuklar+BOSE Ses Sistemi) / Sunroof / R700+Carplay/Adaptive Cruse Control

      Yorum


      • #4
        Reserved
        Fikrin kadar varsın!

        Yorum


        • #5
          Çok faydalı bilgiler. Emeğinize sağlık.
          34 ST 579 '09 C180 Kompresor

          BİR ZAMANLAR 34 KRR 79 1.6T Edition Elegance Teknik Gri

          Yorum


          • #6
            Orjinal yazı sahibi: mr.big View Post
            Reserved
            evet şimdi farkettim ki, forumda mesaj düzenleme-silme hiç bir şey yokmuş. İlginç.
            ----------------------------------



            Peki soruma gelecek olursak. Yanma ile ilgili olarak, AFR- LTFT sonuçları haricinde bir de bu "benzin yanarken sübapları da yağlıyor da ama" konusuna değinebilir miyiz ?
            Fikrin kadar varsın!

            Yorum


            • #7
              Orjinal yazı sahibi: mr.big View Post

              evet şimdi farkettim ki, forumda mesaj düzenleme-silme hiç bir şey yokmuş. İlginç.
              ----------------------------------



              Peki soruma gelecek olursak. Yanma ile ilgili olarak, AFR- LTFT sonuçları haricinde bir de bu "benzin yanarken sübapları da yağlıyor da ama" konusuna değinebilir miyiz ?
              Değinelim. Bu tamamen yanlış bir bilgidir. Bunun da iki kanıtı var.

              1- Benzin yağlayıcı bir madde değil, yağ ve kurum çözücü bir maddedir. Ustalar aşırı yağlanan ve kurum tutan parçaların temizliğini benzin ile yaparken, konu buraya gelince benzinin bir metali nasıl yağladığına inanıyorlar anlayamıyorum.

              2- İkinci durum ise, aşağıdaki grafikte de gördüğümüz gibi, manifolddan gelen benzin/hava karışımı ile yuvanın ve subabın üstten temas ettiği tek subap emme subabıdır. Oysaki erime egsoz subaplarında gerçekleşmektedir.



              Aslında bu durum şu manifolda delik açarak yağ vererek subap erimesinin önüne geçeceğini iddia eden "lpg yağlama sistemleri"nin de hiçbir işe yaramadığını ve yaramayacağını gösteriyor. Yani manifolddan yağ püskürtseniz bile karışım oranınız bozuksa önüne geçmenize imkan yok, çünkü zaten eriyen subabınız emme subabı değil, yanma bozukluğundan dolayı yüksek EGT'ye maruz kalan egsoz subaplarınız.


              Yorum


              • #8
                Orjinal yazı sahibi: nalbantoglu View Post

                Değinelim. Bu tamamen yanlış bir bilgidir. Bunun da iki kanıtı var.

                1- Benzin yağlayıcı bir madde değil, yağ ve kurum çözücü bir maddedir. Ustalar aşırı yağlanan ve kurum tutan parçaların temizliğini benzin ile yaparken, konu buraya gelince benzinin bir metali nasıl yağladığına inanıyorlar anlayamıyorum.

                2- İkinci durum ise, aşağıdaki grafikte de gördüğümüz gibi, manifolddan gelen benzin/hava karışımı ile yuvanın ve subabın üstten temas ettiği tek subap emme subabıdır. Oysaki erime egsoz subaplarında gerçekleşmektedir.



                Aslında bu durum şu manifolda delik açarak yağ vererek subap erimesinin önüne geçeceğini iddia eden "lpg yağlama sistemleri"nin de hiçbir işe yaramadığını ve yaramayacağını gösteriyor. Yani manifolddan yağ püskürtseniz bile karışım oranınız bozuksa önüne geçmenize imkan yok, çünkü zaten eriyen subabınız emme subabı değil, yanma bozukluğundan dolayı yüksek EGT'ye maruz kalan egsoz subaplarınız.

                Evet benzin yağ ve kurum temizleyici olarak kullanılıyor fakat bu çiğ benzin.. Acaba yanan benzin egzoz subaplarından çıkarken yağ bırakıyor olabilir mi?

                Yorum


                • #9
                  Orjinal yazı sahibi: A Şükrü View Post

                  Evet benzin yağ ve kurum temizleyici olarak kullanılıyor fakat bu çiğ benzin.. Acaba yanan benzin egzoz subaplarından çıkarken yağ bırakıyor olabilir mi?
                  C8H18 + 25/2 O2----> 8 CO2 + 9 H2O +ısı


                  Tepkime formülü yukarıda, ilk aşamada hidrokarbon (benzin) oksitleniyor (yanıyor) , ikinci aşamada tepkimede açığa çıkanlar var.
                  Sıcaklık, karbondioksit ve su buharı , binaenaleyh eksoz emisyonunda yağ olması mümkün değildir.

                  Yorum


                  • #10
                    Orjinal yazı sahibi: Şaman TÜRKSOY View Post

                    C8H18 + 25/2 O2----> 8 CO2 + 9 H2O +ısı


                    Tepkime formülü yukarıda, ilk aşamada hidrokarbon (benzin) oksitleniyor (yanıyor) , ikinci aşamada tepkimede açığa çıkanlar var.
                    Sıcaklık, karbondioksit ve su buharı , binaenaleyh eksoz emisyonunda yağ olması mümkün değildir.
                    ???? O halde söz konusu parçalardaki erime ve yıpranmaları önlemek için aracı zaman zaman benzinde kullanmak yersiz.. Anladığım kadarıyla LPG de subap erimesi önlenemez ama yavaşlatılabilir bir durum.. Ben 1.4 aracımı yeni aldım ve AFR , yolda ayar yaptırdım.. Araç LPG'de iken 3.500 deviri geçmemeyi düşünüyorum.. Eğer geçilecek bir durum olursa benzine alırım.. Sanırım bu sayede parça ömrü uzayacaktır..

                    Yorum


                    • #11
                      Konuyu hortlatayım, AFR ayarımız tam oise, benzin ile LPG arasındaki EGT farkı ne kadar olmakda? Terube eden olmu mu hiç?

                      Yorum

                      İşleniyor...
                      X